Những “siêu dự án” nông nghiệp...
Đầu năm 2015, Ông Trần Bắc Hà tới dự Hội nghị xúc tiến đầu tư Tỉnh Hà Tĩnh và trao đổi với lãnh đạo tỉnh về chủ trương thành lập dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt ứng dụng công nghệ cao tại đây. BIDV cam kết là đơn vị tài trợ vốn và sẽ giới thiệu nhà đầu tư có kinh nghiệm, năng lực, uy tín, sẵn sàng tư vấn trong lĩnh vực này. Cụ thể là liên danh 2 công ty: Công ty CP Tập đoàn An Phú (Công ty An Phú) và Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai. Sau đó, Trần Bắc Hà có nhiều văn bản gửi Tỉnh ủy, UBND Tỉnh Hà Tĩnh đề nghị hỗ trợ đầu tư dự án. Do Trần Duy Tùng, con trai Trần Bắc Hà đang là Tổng Giám đốc Công ty An Phú nên theo quy định, BIDV không được cấp tín dụng cho liên danh này vì vậy Ông Trần Bắc Hà đã chủ trương thành lập công ty "sân sau" là Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà (Công ty Bình Hà) được thành lập tại Hà Tĩnh vào ngày 10/04/2015 bao gồm 3 cổ đông tham gia góp vốn, trong đó Trần Anh Quang (SN 1982, trú TP Quy Nhơn, Bình Định, cháu họ Trần Bắc Hà, là lái xe cho Trần Duy Tùng) và Thái Thành Vinh (bạn của Tùng) sẽ đứng tên để góp vốn cho Tùng vào Công ty Bình Hà, còn Đinh Văn Dũng (SN 1965, trú TP. Pleiku, Gia Lai) do Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai giới thiệu.
Công ty Bình Hà lập dự án nuôi bò giống và bò thịt, có tổng mức đầu tư 4.223 tỉ đồng, với quy mô dự kiến 150.000 con bò/năm. Bất ngờ, ngày 15/04/2015, UBND Tỉnh Hà Tĩnh kí quyết định số 1300/QĐ-UBND chấp thuận ngay chủ trương đầu tư của Công ty Bình Hà. Tiếp đó, ngày 06/05/2015, UBND Tỉnh Hà Tĩnh chấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Bình Hà, thực hiện dự án nuôi bò trong vòng 50 năm, đồng thời ra quyết định thu hồi 8.198,7 ha đất nông nghiệp và đất rừng tại huyện Cẩm Xuyên và huyện Kỳ Anh giao cho Công ty Bình Hà thực hiện dự án.
Song song với việc lập công ty, lập dự án, xin thuê đất của UBND Tỉnh Hà Tĩnh làm dự án nuôi bò trong thời gian ngắn, cùng trong ngày 15/04/2015 khi vừa nhận được quyết định chấp thuận chủ trương từ UBND Tỉnh Hà Tĩnh, Đinh Văn Dũng ký công văn gửi BIDV, nội dung mong muốn BIDV có văn bản chấp thuận cung cấp vốn cho dự án của Công ty Bình Hà. Mặc dù nhận xét về việc Công ty Bình Hà chưa đủ điều kiện thực hiện chấm điểm, xếp hạng tín dụng nhưng lấy lí do ưu tiên phát triển ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp nên ngày 21/04/2015, BIDV gửi công văn thông báo chấp thuận là đầu mối thu xếp tài chính đối với dự án.
Ngày 24/04/2015 (tức là chỉ sau khi Công ty Bình Hà được thành lập 9 ngày) Đinh Văn Dũng đã ký giấy đề nghị vay vốn gửi Ngân hàng BIDV - chi nhánh Hà Tĩnh đề nghị cho Công ty Bình Hà vay 4.088 tỉ đồng trong đó vốn dài hạn là 2.190 tỉ đồng, vốn lưu động 1.898 tỉ đồng. Tài sản bảo đảm là tài sản hình thành sau đầu tư, đàn bò nhập và sinh sản trong quá trình thực hiện dự án.
Sau thời gian thẩm định “thần tốc”, ngày 14/07/2015 BIDV chi nhánh Hà Tĩnh, đại diện là Ông Kiều Đình Hòa - Giám đốc, đã ký hợp đồng tín dụng dài hạn cấp cho Công ty Bình Hà vay tổng số tiền 2.190 tỉ đồng, thời gian vay 10 năm. Tiếp đó, ngày 25/10/2015, BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh tiếp tục ký hợp đồng tín dụng ngắn hạn, cấp cho Công ty Bình Hà vay 972 tỉ đồng và ký các hợp đồng tín dụng ngắn hạn sau đó, để Công ty Bình Hà vay vốn lên tới 1.898 tỉ đồng. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là Công ty Bình Hà là công ty mới thành tính bằng ngày, chưa có hoạt động kinh doanh, số vốn của 3 cổ đông chỉ “vỏn vẹn” 120 tỉ đồng chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả.
Trần Duy Tùng và dự án nuôi bò bỏ hoang ở Hà Tĩnh
Từ khi được cấp phép đầu tư, Công ty Cổ phần Chăn nuôi Bình Hà xây được 65 chuồng trại, hai khu nhà điều hành, 19 kho chứa và các công trình phụ trợ, trồng được cỏ trên diện tích 678 ha.
Sau ba năm thực hiện, dự án chỉ đạt quy mô gần 15.000 con bò/năm, đã xuất bán khoảng 43.000 con bò sau khi đã vỗ béo, lượng bò nhập về vả thả nuôi giảm dần theo từng năm. Từ tháng 6/2017 đến nay, công ty này không nhập thêm vật nuôi, số lượng bò tại hai dự án ở huyện Cẩm Xuyên và Kỳ Anh chỉ còn lại vài trăm con.
Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV và tiền bán bò...). Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là 799 tỉ đồng.
Ngày 22/11/2018, Cơ quan CSĐT Bộ Công an ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 46/C03-P13 về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" xảy ra tại BIDV.
Lợi dụng sự tin tưởng của BIDV thông qua hoạt động bán bò, thu tiền không nộp về tài khoản của Cty Bình Hà để BIDV kiểm soát và thu hồi vốn theo quy định, mà chiếm đoạt, gây thiệt hại cho BIDV 149 tỷ đồng. Do Cty CP Tập đoàn An Phú đã đứng ra nhận nợ 129 tỷ đồng để hợp thức hóa và che giấu hành vi chiếm đoạt, đến nay đã hoàn trả trong quá trình cơ quan điều tra khởi tố vụ án, nên thiệt hại chỉ còn 26 tỷ đồng.
Trần Duy Tùng (ngoài cùng bên trái) đang bị truy nã toàn quốc và truy nã quốc tế.
Ngày 09/05/2019, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra Quyết định truy nã số 12/C03-13, truy nã trong nước và quốc tế đối với Trần Duy Tùng. Theo đó mặc dù Trần Duy Tùng là Chủ tịch HĐQT Cty CP Tập đoàn An Phú, là con trai ông Trần Bắc Hà (cựu Chủ tịch BIDV) tuy không trực tiếp tham gia nhưng là chủ thực sự của Cty Bình Hà cùng với Trần Bắc Hà, nhưng Trần Duy Tùng là người trực tiếp nhờ ông Nguyễn Gia Thiều, đứng danh nghĩa Chủ tịch Cty Bình Hà, nhờ Thái Thành Vinh (đã bỏ trốn) và Trần Anh Quang đứng tên sở hữu cổ phần Cty Bình Hà, giữ vai trò chủ mưu cầm đầu trong việc chỉ đạo 3 cổ đông Đinh Văn Dũng, Trần Anh Quang, Thái Thành Vinh. Tùng thực chất là kẻ chủ mưu, đứng sau giật dây và điều hành Công ty Bình Hà. Hành vi của Trần Duy Tùng, theo Cơ quan CSĐT Bộ Công an là đã phạm vào tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, quy định tại điều 175 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2017. Tuy nhiên do Trần Duy Tùng đã bỏ trốn nên ngoài quyết định truy nã toàn quốc và truy nã quốc tế, Cơ quan điều tra cũng đã có Quyết định tách vụ án hình sự số 05/CSKT-P13, Quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự đối với bị can số 01/CSKT-P13 và Quyết định tạm đình chỉ điều tra bị can số 03/CSKT-P13 ngày 18/3/2020.
Ngoài ra tại Bình Định, Công ty Cổ phần Đầu tư chăn nuôi Bình Hà được thành lập được thành lập 25/05/2015 và đặt trụ sở tại phường Lý Thường Kiệt (Tp. Quy Nhơn, Bình Định) với tổng số vốn điều lệ lên đến 200 tỷ đồng. Công ty được sáng lập bởi 3 cổ đông là các ông: Đinh Văn Dũng (ở TP. Pleiku, Gia Lai),Thái Thành Vinh (quận Tân Bình, TP.HCM) và Trần Anh Quang (huyện Hoài Ân, Bình Định). Trong đó, Đinh Văn Dũng nắm 45% vốn cổ phần, Thái Thành Vinh 30% và Trần Anh Quang 25% còn lại, tổng giám đốc người đại diện pháp luật là ông Thái Thành Vinh..
Điều khá đặc biệt, chỉ 1 ngày sau khi công ty thành lập (tức ngày 26/05/2015), UBND tỉnh Bình Định đã ký văn bản giải quyết chủ trương đầu tư và giới thiệu địa điểm dự án cho Công ty Cổ phần Đầu tư chăn nuôi Bình Hà. Nhanh chóng hơn, quyết định này được đưa ra trong bối cảnh, sau khi xét đề nghị nhiều Sở trong cùng 1 ngày, đó là đề nghị của Sở KH&ĐT tại văn bản (ngày 26/05/2015) về việc xem xét chấp nhận chủ trương đầu tư Dự án chăn nuôi bò giống và bò thịt tại Bình Định của Công ty Cổ phần Đầu tư chăn nuôi Bình Hà và Sở TN&MT tại tờ trình (ngày 26/05/2015) về việc khảo sát diện tích đất đai cho dự án chăn nuôi bò trên địa bàn tỉnh. Lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định đã đồng ý chủ trương đầu tư và giới thiệu địa điểm tại dự án chăn nuôi bò cho công ty Bình Hà với quy mô diện tích khoảng 5.080ha. Dự kiến, tại xã Hoài Sơn, Hoài Châu Bắc (huyện Hoài Nhơn) khoảng 680ha, tại xã An Hưng, huyện An Lão khoảng 600ha, xã Đak Mang (huyện Hoài Ân) khoảng 2.500ha, xã Canh Liên, Canh Thuận, Canh Hòa (huyện Vân Canh) 1.300ha.
Đến ngày 05/06/2015, UBND Tỉnh Bình Định lại tiếp tục ký tiếp văn bản yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Trong đó, các Giám đốc Sở TN&MT, NN&PTNT, KH&ĐT, Chủ tịch UBND các huyện Hoài Ân, Hoài Nhơn, An Lão, Vân Canh và Thủ trưởng các cơ quan có liên quan, khẩn trương phối hợp chặt chẽ với công ty Bình Hà, tạo điều kiện thuận lợi để sớm triển khai dự án.
Tuy nhiên, dự án chăn nuôi bò ở Bình Định chưa được triển khai do UBND Tỉnh Bình Định chưa tiến hành giao đất cho Công ty Cổ phần Đầu tư chăn nuôi Bình Hà.
Để thực hiện dự án nuôi bò, Bình Định từng dự kiến phải lấy đất với diện tích 'khủng' 5.080ha cho Công ty Cổ phần Đầu tư chăn nuôi Bình Hà
Dự án bất động sản trên 2.900 tỷ đồng ở Quy Nhơn
Ngày 23/04/2008, Phó Chủ tịch UBND Tỉnh Bình Định Ông Nguyễn Văn Thiện đã ký công văn gửi Bộ Tư lệnh Quân khu 5 về việc có ý kiến của BIDV tham gia đầu tư dự án thuộc đất quốc phòng tại Tp. Quy Nhơn. Theo đó, BIDV đề nghị được đầu tư các khu du lịch sinh thái, khu đô thị mới tại một số khu đất, trong đó có lô đất K 200 của Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, diện tích 9.333m2. Chưa rõ Bộ Tư lệnh Quân khu 5 có chấp thuận hay không. Chỉ biết rằng, ngày 03/04/2014, tại buổi làm việc với Thường trực Tỉnh ủy và UBND Tỉnh, Tư lệnh Quân khu 5 thông báo khu đất này vẫn tiếp tục sử dụng cho mục đích quốc phòng, trong thời gian tới Quân khu 5 sẽ đưa vào sử dụng.
Dù có thông tin như vậy, nhưng ngày 07/04/2014, UBND Tỉnh Bình Định vẫn có văn bản số 1324/UBND-KTN gửi Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đề nghị chuyển giao khu đất này cho tỉnh để thực hiện theo quy hoạch được phê duyệt. Có thể sau đề nghị này, khu "đất vàng" K 200 từng là đất quốc phòng do Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quản lý. Sau khi Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 trả lại cho địa phương quản lý, UBND tỉnh Bình Định đã chuyển mục đích đất dịch vụ để làm dự án thuộc khu Đô thị -Thương mại - Dịch vụ phía Tây đường An Dương Vương.
Ngày 26/10/2017, UBND Tỉnh Bình Định ban hành quyết định về việc chấp thuận chủ trương đầu tư cho liên danh Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thiên Hưng (do bà Trần Lan Phương, con gái ông Trần Bắc Hà là đại diện pháp luật), Công ty Cổ phần Tập đoàn An Phú do Trần Duy Tùng làm chủ tịch HĐQT và một doanh nghiệp khác thực hiện dự án Khu phức hợp khách sạn, thương mại và căn hộ cao cấp Thiên Hưng trên diện tích đất khoảng 10.840 m2, tổng vốn đầu tư hơn 2.900 tỷ đồng.
Resort Hoàng Gia, nơi đặt trụ sở nhiều công ty của gia đình ông Trần Bắc Hà
Mục tiêu của dự án là xây dựng khu tổ hợp thương mại dịch vụ, căn hộ cao cấp và khách sạn với quy mô gồm 2 tòa tháp cao 39 tầng, tổng số phòng là 576, trong đó 274 căn hộ cao cấp để bán hoặc cho thuê, 302 phòng khách sạn tiêu chuẩn 5 sao, trung tâm thương mại, dịch vụ, vui chơi giải trí, spa.. Đây là dự án có quy mô lớn, công trình độc đáo thể hiện nét kiến trúc văn hóa Champa, tạo điểm nhấn trong việc quảng bá, phát triển du lịch của Tỉnh Bình Đinh.
Dự án Khu phức hợp khách sạn, thương mại và căn hộ cao cấp Thiên Hưng dù được chấp thuận chủ trương đầu tư, song Liên danh Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thiên Hưng, Công ty CP Tập đoàn An Phú và đối tác vẫn “án binh”, gây lãng phí đất.
Theo đăng ký, tiến độ triển khai và hoàn thành dự án của chủ đầu tư là từ quý III/2017 đến quý III/2020. Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thiên Hưng được thành lập năm 2014 với số vốn điều lệ chỉ 50 tỷ đồng, sau tăng lên 300 tỷ đồng, thuộc sở hữu của con gái ông Trần Bắc Hà là bà Trần Lan Phương - làm người đại diện pháp luật cho công ty này. Dự án Thiên Hưng tọa lạc ở vị trí “đất vàng” thuộc khu đô thị, thương mại, dịch vụ phía Tây đường An Dương Vương (TP Quy Nhơn).
Đến tháng 7/2018, UBND Tỉnh Bình Định đã ra quyết định thu hồi chủ trương đầu tư dự án này với lý do chủ đầu tư không triển khai như đúng cam kết.
Theo thông tin thì ngày 13/06/2020, Văn phòng UBND Tỉnh Bình Định cho biết, lãnh đạo tỉnh này đã quyết định giá khởi điểm phục vụ đấu giá quyền sử dụng đất khu đất K200 (ở đường An Dương Vương, TP.Quy Nhơn, Bình Định) trên 218,7 tỉ đồng. Trước đó, tháng 4/2020, lãnh đạo UBND Tỉnh Bình Định ký Quyết định ban hành tiêu chí đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện dự án tại khu đất K200. Lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định giao Sở TN&MT lập phương án đấu giá, trình UBND Tỉnh phê duyệt và thực hiện ký hợp đồng đơn vị đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định. Theo tiêu chí đấu giá do UBND Tỉnh Bình Định đưa ra, khu đất K200 có diện tích 10.775,6 m2, mục đích sử dụng đất là xây dựng Khu khách sạn tiêu chuẩn 5 sao, văn phòng cho thuê và trung tâm thương mại, dịch vụ.
Hình thức sử dụng đất nhà nước cho thuê đất trả tiền 1 lần cho cả thời gian thuê theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất. Thời hạn sử dụng đất 50 năm, giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất theo giá do UBND tỉnh Bình Định quyết định. Đặc biệt, tổng vốn đầu tư tối thiểu để thực hiện dự án (không bao gồm tiền thuê đất trúng đấu giá quyền sử dụng đất) là 2.500 tỷ đồng.
Khu "đất vàng" K200 có 2 mặt tiền ở đường An Dương Vương và Nguyễn Trung Tín, TP. Quy Nhơn được tỉnh Bình Định bán đấu giá với giá khởi điểm trên 218 tỷ đồng
Hoặc