Được liệt vào danh sách dự án trọng điểm quốc gia, có tính chất cấp bách nhưng đường cao tốc TP.HCM – Mộc Bài (Tây Ninh) mãi vẫn chưa thể hoàn thành thủ tục để khởi công theo đúng kế hoạch.
Sơ đồ tuyến cao tốc TP.HCM – Mộc Bài (NGUỒN: TỔNG CỤC ĐƯỜNG BỘ)
Đội vốn từ 10.700 tỉ đồng lên 15.900 tỉ đồng
Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM vừa có văn bản gửi UBND TP về việc báo cáo HĐND TP đối với dự án xây dựng đường cao tốc TP.HCM – Mộc Bài.
Theo đó, giai đoạn 1 của dự án thực hiện đầu tư 50 km đường, trong đó đoạn qua TP.HCM là 23,7 km, đoạn qua địa phận tỉnh Tây Ninh là 26,3 km. Quy mô đầu tư 4 làn xe hạn chế, giải phóng mặt bằng theo mặt cắt ngang quy hoạch hoàn chỉnh của đường cao tốc (8 làn xe đối với đoạn qua địa phận TP.HCM và 6 làn xe đối với đoạn qua tỉnh Tây Ninh).
Sơ bộ tổng mức đầu tư (giai đoạn 1) của dự án là 15.900 tỉ đồng, bao gồm chi phí xây dựng 5.417 tỉ đồng; chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng 7.433 tỉ đồng (trên địa bàn TP.HCM là 5.901 tỉ đồng; trên địa bàn tỉnh Tây Ninh là 1.532 tỉ đồng); cùng các chi phí quản lý dự án, tư vấn đầu tư, lãi vay trong quá trình xây dựng… 1.836 tỉ đồng; chi phí dự phòng 1.214 tỉ đồng.
Dự án được đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Hợp đồng BOT). Trong đó, nhà nước hỗ trợ chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng từ nguồn ngân sách của TP.HCM và tỉnh Tây Ninh. Phần còn lại từ vốn tự có và vốn huy động của nhà đầu tư, chi phí này nhà đầu tư thu phí hoàn vốn theo Hợp đồng BOT.
Về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, UBND TP.HCM đã thống nhất với UBND tỉnh Tây Ninh báo cáo Thủ tướng Chính phủ phân chia thành 2 dự án thành phần bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư qua địa phận từng địa phương và thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư công.
Đáng nói, cuối năm 2018, khi Ban Quản lý dự án 2 (Tổng cục Đường bộ) trình Bộ GTVT thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường cao tốc TP.HCM – Mộc Bài, tổng mức đầu tư toàn tuyến giai đoạn 1 là 10.700 tỉ đồng. Gần cuối 2019, UBND TP.HCM và UBND tỉnh Tây Ninh đã tổ chức Lễ ký kết Kế hoạch phối hợp triển khai dự án, dự kiến cuối năm 2019, các cơ quan chức năng sẽ tham mưu cho HĐND hai tỉnh, thành thông qua những vấn đề liên quan đến việc triển khai, tháng 9.2020 lập, thẩm định, phê duyệt dự án… cố gắng đến tháng 3.2021 bắt đầu tổ chức thi công để dự án hoàn thành vào dịp 30.4.2025, góp phần chào mừng 50 năm thống nhất đất nước.
Tuy nhiên, do vướng mắc nhiều thủ tục về vốn, dự án đến giờ vẫn chưa thể khởi công. Theo báo cáo đầu năm 2021, tổng mức đầu tư của cao tốc TP.HCM – Mộc Bài đã tăng lên 13.600 tỉ đồng và đến nay đã “đội” lên 15.900 tỉ đồng, tăng gần 50% so với mức đầu tư dự kiến ban đầu là 10.700 tỉ đồng. Mức tăng này chủ yếu là do cập nhật phát sinh đền bù, giải phóng mặt bằng. Ước tính ban đầu của phần này là hơn 5.100 tỉ đồng, hiện tại tăng lên trên mức 7.400 tỉ đồng.
TP.HCM “vướng” vốn giải phóng mặt bằng
Theo báo cáo mới nhất của Sở Kế hoạch – Đầu tư TP.HCM, vướng mắc lớn nhất hiện nay của dự án là TP.HCM chưa tìm được nguồn vốn cân đối cho khoảng 5.901 tỉ đồng cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư đoạn qua thành phố. Hiện chưa có đủ cơ sở để UBND TP báo cáo, giải trình cho HĐND TP về dự kiến nguồn vốn, khả năng cân đối vốn cho mục này.
Cụ thể, nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của TP.HCM theo thông báo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 419 là khoảng 127.683 tỉ đồng. Nguồn vốn này chỉ cân đối cho các dự án đang thực hiện (gồm các dự án chuyển tiếp và dự án khởi công mới đã được cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư), các dự án có sử dụng ngân sách Trung ương, các dự án chuẩn bị đầu tư đã bố trí vốn trong năm 2021 và dùng để dự phòng ngân sách TP.HCM khoảng 285 tỉ đồng. Do đó, dự án cao tốc TP.HCM – Mộc Bài chưa được cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025.
TP.HCM đã có kiến nghị Trung ương điều chỉnh mức vốn dự kiến đầu tư công kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025 từ các nguồn vốn đầu tư TP.HCM có thể huy động, tăng thêm hơn 119.410 tỉ đồng. Trong trường hợp Quốc hội đồng ý về việc tăng mức vốn dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025 của TP.HCM, Sở Kế hoạch – Đầu tư đề nghị Sở GTVT rà soát, xác định lại thứ tự ưu tiên của các dự án thuộc lĩnh vực giao thông vận tải. Trong đó, dự án cao tốc TP.HCM – Mộc Bài phải được xếp ưu tiên cao để đảm bảo nguồn vốn, khả năng cân đối vốn thực hiện dự án từ nguồn vốn đầu tư của thành phố có thể huy động tăng thêm, làm cơ sở báo cáo HĐND TP.HCM xem xét, quyết định.
Trong khi TP.HCM đang loay hoay, chưa có phương án cụ thể về nguồn vốn hơn 5.900 tỉ đồng giải phóng mặt bằng cho dự án thì tháng 5 vừa qua, HĐND tỉnh Tây Ninh đã có Nghị quyết đồng thuận đề xuất thực hiện dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc TP.HCM – Mộc Bài và thống nhất đề xuất với Bộ GTVT giao UBND TP.HCM làm cơ quan có thẩm quyền triển khai dự án.
Cao tốc TP.HCM – Mộc Bài được kỳ vọng khi đưa vào hoạt động sẽ xóa thế độc đạo của QL 22, hỗ trợ giao thông liên tỉnh từ TP.HCM đến Tây Ninh, sang Campuchia và các nước trong khối ASEAN, thúc đẩy phát triển kinh tế cho cả vùng.
