Tôi có biết một "em gái mưa" qua FB. Em này bản chất hiền hậu, chân thiện, nhưng rất thích chơi chứng khoán. Về trình độ thì em cũng từng làm ở CTCK, có học thức và nền tảng tốt. Nhưng em này rất "yếu bóng vía". Mỗi khi thị trường có biến động, là nháo nhào cả lên. Em có đầu tư mã V.. là lớn nhất, nhưng hồi mã này điều chỉnh theo nhịp chung về 45, em buồn đau đến mức hoảng sợ. Suốt ngày hỏi "Em nghe nói bảo về 40 cơ anh ơi, sợ quá. Có cắt lỗ không anh ơi". Tôi chả biết an ủi ra sao, chỉ hỏi "Em nghe ai nói thế" - "Em nghe chị KOL bên kia bảo Chứng sập rồi anh ơi, mà nó lên gấp 10 lần rồi, như anh mua giá rẻ đâu có lo, em đây vào giá cao" - "Thế chị KOL ấy làm nghề gì, chuyên gia CK à" - "Dạ không, chị ấy ở nhà làm nail ạ". Kết quả sau đó thế nào, chắc nhiều người đã nhận ra, tôi không nói nữa.
Để có vô địch chạy marathon Eliud Kipchoge đã phải rèn luyện rất nhiều năm. VĐV này đã thi các cự ly trung bình 5000m, rồi đến 10.000m, mãi đến năm hơn 30 tuổi mới tham gia thi marathon. Những năm thanh xuân, Kipchoge tích lũy kinh nghiệm, rèn sức dẻo dai và sự chịu đựng, để có được tấm HCV danh giá. Là một người ngoại đạo hoàn toàn với lĩnh vực tài chính, về nước vào giữa thập niên 90 của thế kỷ trước. Sau đó vì ham thích mà tự học, rồi đi làm ở CTCK, giữ những cương vị quan trọng. Xuất thân từ NĐT, thuở ban đầu chỉ có 26 triệu VND, rồi từng có số gấp 2000 lần. Nhưng sau đó lại về 0, từng rơi vào cảnh nợ nần. Nhưng cũng nhờ sự rèn luyện, nhờ ơn Chúa Trời, mà lại có những thành công tương đối như hiện nay.
1. Hành trang kiến thức: kiến thức rất quan trọng đối với bất kỳ bộ môn nào, nhưng trong Chứng khoán là đặc biệt quan trọng. Nói không ngoa khi CK là đỉnh cao của đầu tư. Ai nói rằng đầu tư CK là dễ dàng là họ chưa hiểu. Rất khó, cực khó. Phải học hỏi đủ thứ, từ phân tích vĩ mô, cho đến phân tích cơ bản. Từ phân tích kỹ thuật, cho đến phân tích tâm lý. Rõ ràng, không thể học đủ, học hết được. Chính vì thế ở NN rất hiếm các Nhà Môi giới tư vấn CK dưới 40 tuổi. Ở VN chúng ta do văn hóa xã hội nên nhiều người thích nổ, thích kiếm tiền nhanh mà không cần học, cho nên việc hổng kiến thức cơ bản là rất nhiều.
2. Hành trang tâm lý: trước khi bước chân vào TTCK, chúng ta phải xác định rõ luật chơi, xác định rõ những rủi ro có thể ập đến bất ngờ. CK luôn tồn tại tính gamble, hay tạm dịch là "cờ bạc". Nó khác hẳn với trò chơi xóc đĩa, mà nó diễn ra ở mức độ nghệ thuật cao. Nó dựa trên các tư duy mở về kinh tế học, dựa trên tương lai. Nếu so sánh với Mỹ hay thế giới, CK VN là dễ chơi hơn nhiều. Ở Mỹ có hàng trăm sự tác động vào giá cổ phiếu. Có hẳn Quĩ chuyên bán khống. Còn chúng ta chưa cho phép bán khống. Mới chỉ có một vài diễn biến nhỏ nhặt của Phái sinh mà nhiều người đã la ỏm tỏi, vậy nếu khi có phép các sản phẩm tiên tiến như Option, T0, vào thì liệu có chịu nổi hay không? Hãy luôn nhớ CK là bộ môn cao cấp, chứa đựng rủi ro cao đi kèm lợi nhuận lớn. Nếu không thích rủi ro cao, thì nên chôn tiền dưới gầm giường là tốt nhất.
3. Rèn luyện bản lĩnh: bản lĩnh không thể nào tự sinh ra mà có, mà phải rèn luyện dần dần. Muốn có bản lĩnh, đầu tiên phải thực sự hiểu về TTCK, chấp nhận những bộ mặt đa chiều của nó. Rồi sau đó phải trải qua thời gian, tích lũy kinh nghiệm, chấp nhận mất mát, đau thương để có được những bài học quí giá sau này.
4. Chọn đúng thầy: tôi đã học hỏi nhiều từ những người Thầy, nhưng theo tôi bản thân mình là người Thầy lớn nhất. Mình luôn soi gương, đối mặt trung thực với bản thân để nhận biết sự yếu kém của mình, nhằm sửa đổi và tiến bộ. Sách vở cũng là những người Thầy tuyệt vời. Hiện nay nhiều bạn còn khá trẻ cũng đi mở lớp, mở khóa học. Do NĐT ít kinh nghiệm và từng trải, cho nên cũng đành phải đi học. Nhưng không cẩn thận tiền mất tật mang, học toàn điều sai.
5. Có người MG tư vấn tốt: dù tự thân là chính, nhưng trong hành trang vào đời chứng, vẫn nên có bạn đồng hành bên cạnh. Đó nên là một bạn MG có tâm, có năng lực và biết lắng nghe. Đừng nghe đám người nhảm nhí ngoài XH vì họ không có học, chủ yếu gây scandal để nhằm vụ lợi cá nhân.
Hiện nay có đến 40% số NĐT là người mới mở TK CK từ năm 2020. Con số này ngày càng sẽ tăng lên vì tính đại chúng của TTCK. Nhưng trước khi bước chân vào thị trường, hy vọng tất cả mọi người hãy trang bị cho mình những hành trang cần thiết.
"Hãy cứ yêu, nhưng đừng dại khờ
Hãy cứ tin, nhưng đừng mù quáng,
Hãy cứ nghe, nhưng đừng lẫn lộn
Hãy cứ theo, nhưng đừng siêu vẹo".
(Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của Ông Nguyễn Hồng Điệp - CEO tại CTCP Tư Vấn Đầu Tư S-Talk)
Hoặc